Alles over veldmuizen

Veldmuizen, wijdverspreid in Nederland, vinden hun ideale leefomgeving in de uitgestrekte weide- en graslandgebieden die het landschap van het land kenmerken. Hun populatiecyclus, die elke 3 tot 6 jaar piekt, resulteert soms in lokale plagen, waarbij de aantallen veldmuizen explosief kunnen toenemen. Deze pieken in populatie worden echter vaak abrupt onderbroken door massale sterfte, waardoor de populatieaantallen weer drastisch afnemen. Factoren zoals voedseltekort, ziektes, en roofdieren spelen een cruciale rol in deze cyclische dynamiek. De impact van deze cycli op de landbouw en lokale ecosystemen is aanzienlijk, aangezien grote populaties veldmuizen gewassen kunnen vernietigen en het landschap kunnen veranderen. Onderzoek naar en beheersing van deze plagen is daarom van groot belang voor agrariërs en natuurbeschermers, om zowel de schade aan het milieu als economische verliezen te minimaliseren.

De veldmuis in 2023/2024

Een extreem natte herfst van 2023 heeft negatieve gevolgen voor veldmuizen, waardoor de kans op muizenplagen het volgende jaar (2024) afneemt. Dit jaar, na een piek in de populatie van veldmuizen, vermindert overvloedige regenval hun aantallen aanzienlijk door verdrinking of doordat ze gemakkelijk worden gevangen door roofdieren. Veldmuizen nemen elke drie jaar in aantal toe,  wat hen periodiek tot een plaag maakt, vooral in graslanden en sommige akkerbouwgewassen. rekening houdend met het natte najaar van 2023 zal er in 2024 hoogstwaarschijnlijk geen veldmuizen plaag ontstaan.

De leefwijze van de veldmuis

Veldmuizen, wetenschappelijk bekend als Microtus arvalis Pallas, vallen op door hun gedrongen lichaamsbouw en relatief korte staart, die ongeveer een derde van hun totale lichaamslengte van 9,5 tot 12 cm beslaat. De kleur van hun vacht varieert van bruin tot grijsbruin met een lichtere onderzijde. Interessant is de waarneming van witte exemplaren in de Noord-Oostpolder in 2001, wat hun vermogen tot variatie aantoont. Hun vacht biedt camouflage voor zowel hun ogen als oren.

De voortplantingssnelheid van veldmuizen is opmerkelijk, met vrouwtjes die meerdere nesten per jaar kunnen hebben. Jongen bereiken geslachtsrijpheid al na ongeveer 25 dagen. Ondanks hun potentieel korte levensduur van maximaal 16 maanden, kan de populatie van veldmuizen door deze snelle voortplanting explosief groeien, wat leidt tot cyclische pieken en daaropvolgende ineenstortingen.

Veldmuizen gedijen in open landschappen waar ze complexe tunnelsystemen creëren voor hun nesten en als toegang tot voedselbronnen. Ze voeden zich met een breed scala aan planten en laten duidelijke tekenen van hun aanwezigheid achter, zoals knaagschade en uitwerpselen. Hun graafactiviteiten hebben een aanzienlijke impact op hun leefomgeving en kunnen aanzienlijke schade toebrengen aan agrarische gebieden.

Welke schade kunnen de veldmuizen aanrichten?

Veldmuizen kunnen ziektes zoals modderkoorts verspreiden en zijn daarmee een risico voor onze gezondheid. Ze zorgen ook voor economische schade door landerijen, akkers en boomgaarden te vernielen. Dit doen ze door de grond uit te hollen en planten te eten. Elke paar jaar is er een piek in het aantal veldmuizen, wat 'veldmuisjaren' genoemd worden. Tijdens deze jaren kunnen ze veel schade aanrichten aan de landbouw. In de winter kunnen ze bovendien voedselvoorraden in schuren bederven. Hun nesten en poep maken opslagplaatsen vies, wat extra schoonmaakkosten met zich meebrengt.

5 Tips voor het tegengaan van veldmuizen

Om de overlast van veldmuizen effectief te beheersen, delen we vijf praktische tips die niet alleen gericht zijn op het voorkomen van een veldmuizenplaag, maar ook op humane bestrijdingsmethoden. Deze aanbevelingen zijn ontworpen met oog voor het feit dat veldmuizen wettelijk beschermde diersoorten zijn. Door deze strategieën toe te passen, kunt u uw omgeving minder aantrekkelijk maken voor veldmuizen en tegelijkertijd de biodiversiteit respecteren.

1. Opruimen: Verwijder valfruit, snoeihout en ander tuinafval waar veldmuizen zich graag in verschuilen of voeden. Een schone omgeving trekt minder snel veldmuizen aan.
2. Weidebeheer: Zorg voor een goed weidebeheer door de grasmat kort en egaal te houden. Regelmatig maaien en het onderhouden van slootkanten helpt om een voor veldmuizen aantrekkelijke biotoop te voorkomen.
3. Bescherming van gebouwen: Hoewel veldmuizen beschermd zijn, is het vangen of doden van deze dieren toegestaan als ze zich in gebouwen of op erven bevinden. Neem preventieve maatregelen om te voorkomen dat veldmuizen gebouwen binnenkomen.
4. Gebruik van klapvallen: Plaats klapvallen met stukjes wortel bij de ingangen van veldmuisholen. Zorg ervoor dat deze vallen specifiek gericht zijn op veldmuizen en niet op niet-doelsoorten door ze af te dekken, bijvoorbeeld met een omgekeerd fruitkistje.
5. Houd begroeiing kort: Veldmuizen verbergen zich graag in lange begroeiing. Door de begroeiing rondom uw huis en tuin kort te houden, maakt u uw omgeving minder aantrekkelijk voor deze knaagdieren.

Naast deze tips is het belangrijk om bewust te zijn van de ecologische rol die veldmuizen spelen in onze omgeving. Ze zijn een belangrijk onderdeel van het ecosysteem en dienen als voedselbron voor verschillende roofdieren. Bij het nemen van maatregelen tegen veldmuizen is het daarom essentieel om een evenwicht te vinden tussen het beschermen van uw eigendom en het behoud van deze dieren. Voor meer gedetailleerd advies en hulp bij specifieke veldmuizenproblemen kunt u altijd contact opnemen met professionals op het gebied van ongediertebestrijding.

‍

‍